Subsidie ingetrokken of verlaagd: wat kun je doen?

Stel: je ontvangt al jaren subsidie van de gemeente voor de activiteiten van jouw stichting of project. Dan komt ineens de schrik: een brief waarin staat dat je subsidie wordt ingetrokken of verminderd. Je voelt boosheid, onzekerheid en onbegrip. Je rekende op dat geld voor je project of organisatie. Deze situatie brengt veel stress met zich mee. In dit blog geef ik je heldere juridische en praktische handvatten. Ik leg uit wat je rechten zijn, of er iets mis is gegaan, of het besluit terecht is, hoe bezwaar werkt en welke stappen je nu kunt zetten.

Dit blog is geschreven door Annemarie Posset, advocaat en specialist in subsidierecht met meer dan 25 jaar ervaring. Ik help gemeenten, fondsen en maatschappelijke organisaties bij het opstellen van subsidieregelingen, het voorkomen van juridische fouten en het indienen van bezwaren bij afgewezen subsidies.

Een voorbeeld uit de praktijk

Laten we starten met een voorbeeld uit de praktijk. Neem een stichting die natuurlessen geeft aan kinderen. Jarenlang kreeg deze stichting een grote subsidie van de gemeente. Plotseling begon de gemeente te morrelen aan die subsidie: er was sprake van dreigende verlaging zonder duidelijke uitleg. 

Of denk aan een jongerenwerkorganisatie die halverwege het jaar een intrekkingsbesluit ontvangt met de mededeling dat ze hun doelen niet zouden halen. Achteraf bleek die beoordeling op onjuiste cijfers gebaseerd, en de intrekking werd teruggedraaid. Dit soort situaties laat zien dat het iedereen kan overkomen: en dat ingrijpen van de overheid niet altijd terecht is.

Kernvisie: Subsidie is een juridische afspraak, geen gunst. Je hoeft je dus niet machteloos of ondankbaar te voelen als je opkomt voor je rechten. Subsidie is gemeenschapsgeld dat onder voorwaarden wordt verstrekt. Zowel jij als de overheid hebben zich aan die afspraken te houden. Een gemeente mag niet zomaar, zonder geldige reden, je subsidie intrekken of verlagen; er zijn wetten en regels die jullie allebei beschermen.

Wanneer mag de overheid jouw subsidie intrekken of verlagen?

Hoewel een subsidieverstrekker (zoals de gemeente) in sommige gevallen mag ingrijpen, kan dat niet willekeurig. Er gelden strikte wettelijke criteria. Volgens de Algemene wet bestuursrecht (Awb) zijn er specifieke gronden waarop een lopende subsidie kan worden ingetrokken of ten nadele van de ontvanger gewijzigd:

Niet uitgevoerde activiteiten of niet nagekomen verplichtingen: 

Als de gesubsidieerde activiteiten niet of maar deels worden uitgevoerd, of je houdt je niet aan de subsidieverplichtingen, kan de overheid ingrijpen. Denk aan een project waarvan grote onderdelen niet van de grond komen, of rapportages die niet zijn ingediend terwijl dat verplicht was.

Onjuiste of onvolledige informatie: 

Bleek achteraf dat je bij de aanvraag onjuiste of onvolledige gegevens hebt gegeven en was de subsidie met de juiste info niet verleend? Dan is intrekking mogelijk. Dit geldt met name als je wist (of had moeten weten) dat de subsidieverlening onterecht was. 

Beleidswijziging of bezuinigingen: 

Bij vermindering van subsidie (meestal bij meerjarige of structurele subsidies) spelen vaak veranderde omstandigheden aan de kant van de overheid. Een nieuw gemeentebestuur kan besluiten het subsidiebeleid te wijzigen of te bezuinigen, waardoor jouw subsidiebedrag wordt verlaagd. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij culturele instellingen of welzijnsorganisaties als de politieke prioriteiten verschuiven. 

Belangrijk om te weten: ook dan kan de overheid niet zomaar halverwege een subsidiejaar de kraan dichtdraaien. Zeker als je al langere tijd subsidie ontvangt, heb je vaak recht op een afbouwperiode of overgangstermijn voordat alles stopt. Het bestuur moet een dergelijke beslissing zorgvuldig motiveren en mag je niet van de ene op de andere dag laten vallen.

Kortom, een gemeente mag jouw subsidie alleen intrekken of verlagen als een van de wettelijke gronden van toepassing is en het besluit voldoet aan het evenredigheidsbeginsel (het moet noodzakelijk en proportioneel zijn). 

Waarom wordt een subsidie ingetrokken of verlaagd?

De redenen die overheden aanvoeren, vallen grofweg uiteen in twee categorieën: inhoudelijk en beleidsmatig. Inhoudelijke redenen hebben te maken met jouw project zelf, beleidsmatige met de kant van de overheid.

Inhoudelijke redenen: 

Hierbij stelt de overheid dat er iets schort aan de uitvoering of resultaten van jouw project. Misschien loop je achter op de doelstellingen, voldoe je niet aan bepaalde voorwaarden, of zijn er problemen ontstaan binnen je organisatie (bijvoorbeeld financiële nood). 

Een intrekking halverwege kan komen omdat een inspectie ziet dat de activiteiten niet volgens plan verlopen, of omdat je de regels hebt overtreden. Soms ontdekt men achteraf dat de subsidie onterecht was verleend – bijvoorbeeld je voldeed toch niet aan de criteria – en besluit men daarom tot intrekking.

Beleidsmatige redenen: 

Dit zijn redenen die niet direct over jouw prestaties gaan, maar over het beleid of budget van de subsidieverstrekker. Een gemeente kan subsidies verlagen omdat er minder geld is (bezuiniging) of omdat het beleid verandert en andere projecten voorrang krijgen. 

Het “waarom” van de overheid is dus belangrijk om te achterhalen. Soms staat het glashelder in de beschikking (“uw activiteit past niet meer in onze beleidsprioriteiten van dit jaar”), soms is het vaag geformuleerd. Schroom niet om navraag te doen als je de reden niet goed begrijpt. Je hebt recht op een duidelijke motivatie. 

En onthoud: overheden maken ook fouten. Regelmatig zie ik dat een gemeente haar eigen subsidieregels verkeerd toepast of te streng interpreteert. 

Welke rechten heb je als je subsidie wordt ingetrokken?

Allereerst heb je recht op een officieel besluit (beschikking) op papier, waarin staat wat er besloten is en waarom. Dit besluit moet gemotiveerd zijn: de overheid moet duidelijk uitleggen op basis van welke feiten en regels ze jouw subsidie intrekt of verlaagt. Zonder zo’n motivering is een besluit gebrekkig en kun je het alleen al daarom aanvechten.

Recht op bezwaar en beroep

Ten tweede heb je recht op bezwaar en beroep. Een subsidiebesluit is een besluit in de zin van de Awb, waartegen je bezwaar kunt maken. De overheid moet in de brief ook vermelden binnen welke termijn en bij welk adres je bezwaar kunt indienen (dit is 6 weken en bezwaar maak je bij het bestuursorgaan zelf). Het is belangrijk te beseffen dat dit jouw wettelijk geregelde recht is. 

Redelijke overgangstermijn

Daarnaast heb je recht op een redelijke overgangstermijn als een lopende subsidie wordt beëindigd, zeker bij subsidies die je al jarenlang ontvangt. Dit is geen hardgeschreven wet, maar vloeit voort uit rechtspraak en behoorlijk bestuur: de overheid moet jouw gerechtvaardigde verwachtingen respecteren. 

Je mag bijvoorbeeld verwachten dat een meerjarige subsidie niet zonder waarschuwing halverwege wordt stopgezet. In bezwaar kun je hierop wijzen: als de gemeente toch mag korten, vraag dan ten minste om uitstel of een geleidelijke afbouw, zodat je je organisatie kunt aanpassen.

Inzage en uitleg

Tot slot heb je recht op inzage en uitleg. Je mag het dossier opvragen en inzien op welke informatie de beslissing is gebaseerd. Ook kun je ambtenaren om een toelichting vragen. Soms zijn gemeenten best bereid in gesprek te gaan om zaken toe te lichten of te kijken naar oplossingen. Dit kan parallel aan je bezwaarprocedure lopen.

Hoe werkt bezwaar maken tegen de intrekking van jouw subsidie?

Bezwaar maken is doorgaans de eerstvolgende stap als je het niet eens bent met het besluit. Bezwaar is een formele procedure, maar laagdrempeliger dan naar de rechter stappen. Zo werkt het:

Schrijf een bezwaarschrift binnen 6 weken 

Je hebt 6 weken vanaf de dag na bekendmaking van het besluit om bezwaar in te dienen. Mis deze termijn niet; als je te laat bent, wordt je bezwaar niet-ontvankelijk verklaard. In je bezwaarschrift noem je het besluit (kenmerk, datum) en leg je uit waarom je het er niet mee eens bent. Geef hierbij aan wat je wilt bereiken: bijvoorbeeld dat de subsidie alsnog wordt voortgezet of de verlaging wordt teruggedraaid.

Onderbouw je standpunten goed

Beschrijf in duidelijke punten waarom de intrekking/verlaging onjuist of onredelijk is. Wijs op feitelijke onjuistheden (bijv. “De gemeente stelt dat we de doelen niet halen, maar volgens onze cijfers hebben we 90% bereikt, zie bijlage”). 

Verwijs naar de subsidieregeling of wettelijke bepalingen die ondersteunen dat je recht op de subsidie hebt. Je mag ook nieuwe informatie aanleveren, zoals een alsnog ingediende rapportage of aanvullend bewijs van je prestaties. Het bezwaar is bedoeld voor heroverweging, dus de overheid kan nieuwe feiten meenemen.

Vraag om een hoorzitting

In de bezwaarprocedure krijg je meestal de gelegenheid om je bezwaar mondeling toe te lichten. Maak daar gebruik van. Tijdens zo’n hoorzitting kun je jouw verhaal persoonlijk vertellen en eventuele misverstanden wegnemen. Bereid dit goed voor: benadruk rustig de kernpunten van je bezwaar en breng eventueel supporters mee (bijvoorbeeld een bestuurslid of iemand van de doelgroep die kan uitleggen hoe belangrijk jullie werk is). Soms helpt het om de kwestie uit de papieren sfeer te halen en de menselijke kant te laten zien.

Overleg met de subsidieverstrekker (optioneel)

Terwijl je bezwaar loopt (of zelfs voordat je formeel bezwaar indient), kun je proberen in gesprek te gaan met de gemeente of verstrekker. Bel de contactpersoon in de brief, leg de situatie uit en vraag of er een oplossing mogelijk is. Misschien is er sprake van een misverstand of ontbrekende informatie die je alsnog kunt geven. Let op: zo’n informeel overleg vervangt niet het bezwaar. Dien altijd op tijd je bezwaar in, ook als er een gesprek gepland staat.

Beslissing op bezwaar en eventueel beroep

Uiteindelijk neemt de gemeente een beslissing op bezwaar. Ze kunnen besluiten hun eerdere besluit te herzien (bijvoorbeeld de subsidie toch door te laten lopen of de verlaging in te trekken) of ze houden hun besluit in stand. Als je gelijk krijgt, mooi! Als je ongelijk krijgt, kun je vaak nog een stap verder: beroep bij de rechtbank. Dat is een formele rechtsgang waar een bestuursrechter het besluit toetst. Voor beroep heb je opnieuw een termijn (weer meestal 6 weken na de beslissing op bezwaar). 

Is bezwaar maken zinvol (en wat is je kans op succes)?

Veel mensen vragen zich af: heeft bezwaar maken wel zin? Ben ik niet kansloos tegen “de overheid”? Het eerlijke antwoord is dat het afhangt van de situatie, maar regelmatig blijkt bezwaar absoluut de moeite waard.

Wees je ervan bewust dat een intrekkings- of verlagingsbesluit niet in beton gegoten is. Het is met regelmaat door haast of eenzijdig perspectief tot stand gekomen, en fouten zijn menselijk. Ik zie in de praktijk dat gemeentes soms verkeerde criteria toepassen of jouw prestaties onterecht laag inschatten. Een frisse blik kan dat rectificeren. Uit ervaring weet ik dat bezwaar maken loont. 

Een tussenoplossing vinden

Zelfs als je niet het volledige gelijk krijgt, kan bezwaar leiden tot een tussenoplossing. Misschien wil de gemeente de subsidie niet volledig herstellen, maar is men bereid tot een lagere korting of een extra overgangsperiode. Je toont bovendien dat je je niet zomaar neerlegt bij een besluit; dat kan ertoe leiden dat toekomstige besluiten voorzichtiger en zorgvuldiger worden genomen.

Neem kosten-baten in acht

Ten slotte: kijk naar de kosten-baten. Bezwaar indienen kost tijd en eventueel geld (als je juridische hulp inschakelt). Bij een klein subsidiebedrag kun je ervoor kiezen zelf bezwaar te maken om kosten te besparen. Gaat het om een levensader van je organisatie, een subsidie van bijvoorbeeld € 50.000 of meer, dan is het absoluut zinvol om te vechten. 

Je kunt in zo’n geval bijna niet anders, want stoppen zou desastreus zijn voor je activiteiten. Bovendien kun je bij gelijk krijgen soms een vergoeding voor proceskosten vragen, zodat een deel van je kosten wordt gedekt. Laat je dus niet ontmoedigen: als er veel op het spel staat, is opkomen voor je rechten vaak de beste optie.

Praktische tips: wat kun je nu doen?

Voel je je overweldigd door de situatie? Hier zijn concrete stappen om het aan te pakken:

• Blijf kalm en analyseer het besluit: lees de brief grondig. Onderstreep de reden die gegeven wordt en check de precieze beslissing. Begrijpen wat er staat, helpt je om gericht actie te ondernemen.
  
• Schakel je netwerk in: praat met collega’s, bestuursleden of andere organisaties in jouw sector. Misschien zijn er andere partijen die hetzelfde overkomt door nieuwe beleidskeuzes. Samen sta je sterker en kun je ervaringen delen.
  
• Neem contact op met de subsidieverstrekker: bel of mail de contactpersoon in de brief en stel vragen. Vraag om een toelichting: Waarom precies deze beslissing?
  
• Overweeg juridische hulp bij twijfel: kom je er zelf niet uit, of staat er erg veel op het spel? Schakel tijdig een deskundige in. Een kort adviesgesprek kan je al op weg helpen, en je weet dan beter waar je staat. Zoals gezegd: bij echt grote bedragen of complex gedoe is een gespecialiseerde advocaat geen overbodige luxe, maar een investering in het voortbestaan van je project.
  
• Bewaar alle communicatie en documenten: maak van alles kopieën. De beschikking, jouw subsidieaanvraag, correspondentie, rapportages, noem maar op. Die kunnen van pas komen als bewijs. Noteer ook telefoongesprekken (datum, met wie, wat besproken). Mocht de zaak langer lopen, dan heb je een dossier op orde.

Met deze stappen vergroot je de kans op een goede afloop. Je toont dat je serieus met de zaak bezig bent en laat niets liggen.

Conclusie

Een ingetrokken of verlaagde subsidie kan als een mokerslag aankomen. In dit blog heb ik je laten zien dat je zeker niet machteloos staat. Je hebt gelezen wanneer en waarom een subsidie kan worden ingetrokken of gekort, welke rechten je hebt en hoe je bezwaar kunt maken. Belangrijk is om kalm te blijven, je goed in te lezen en op tijd in actie te komen. 

Heb jij te maken met een onverwachte subsidiekorting of -intrekking? Laat het er niet bij zitten. Ik kan je bijstaan of helpen in bezwaar en beroep. 

📞 06-3041 6247
📧 aposset@possetadvocatuur.nl
🌐 www.possetadvocatuur.nl