Subsidie geweigerd of ingetrokken: wat nu?

Je hebt een subsidie aangevraagd of misschien al jaren ontvangen voor jouw welzijns- of cultuurproject. Dan komt de schrik: een brief van de gemeente of het fonds waarin staat dat de subsidie is geweigerd of zelfs ingetrokken. Dit is ontzettend vervelend; je rekent op dit geld voor je project of organisatie. 

Dit blog is geschreven door Annemarie Posset, advocaat en specialist in subsidierecht met meer dan 25 jaar ervaring. Ik help gemeenten, fondsen en maatschappelijke organisaties bij het opstellen van subsidieregelingen, het voorkomen van juridische fouten en het indienen van bezwaren bij afgewezen subsidies. 

In deze blog help ik je verder. Ik leg uit waarom subsidies vaak worden afgewezen, wat je kunt doen om dit aan te vechten, hoe groot de kans is dat je alsnog subsidie krijgt en of je professionele hulp moet inschakelen of het zelf kunt oplossen. Zo weet je precies waar je aan toe bent en sta je sterker.

Waarom wordt een subsidie meestal geweigerd of ingetrokken?

Een subsidiebesluit vertelt je de reden. Als je subsidie wordt geweigerd of ingetrokken, ontvang je een officieel besluit (beschikking) met de reden. Die reden is belangrijk om te begrijpen, want hij bepaalt je kansen en aanpak. Grofweg zijn er twee soorten redenen voor een afwijzing: formele en materiële weigeringsgronden.

Daarnaast is het goed om te weten dat er verschil is tussen weigeren, intrekken en verminderen van subsidie.

• Weigering: de subsidie wordt niet toegekend op je aanvraag.
• Intrekking: een lopende subsidie wordt tussentijds stopgezet, bijvoorbeeld omdat de activiteiten niet volgens plan worden uitgevoerd of omdat de organisatie in financiële problemen komt.
• Vermindering: bij structurele of meerjarige subsidies kan de gemeente besluiten het bedrag te verlagen, bijvoorbeeld door veranderde beleidsinzichten of bezuinigingen.

Deze ingrepen vinden dus op verschillende momenten in het proces plaats: intrekken tijdens de uitvoering, verminderen bij voortzetting of verlenging.

Of jouw subsidie wordt geweigerd of ingetrokken, hangt samen met de reden die eraan ten grondslag ligt en die kan formeel of inhoudelijk van aard zijn.

Formele redenen (ook wel ontvankelijkheids- of drempelcriteria): 

Formele redenen zijn redenen die te maken hebben met de vorm en procedure van je aanvraag. Bijvoorbeeld: je aanvraag was te laat ingediend, niet volledig of je voldeed niet aan een basisvoorwaarde. Denk aan ontbrekende stukken, een verkeerd formulier, of dat jouw organisatie niet binnen de doelgroep van de regeling valt.

Ook als het subsidieplafond (budget) al bereikt is, kan de overheid je aanvraag formeel afwijzen; er is simpelweg geen geld meer over. Bij formele gebreken mag (of moet) de overheid de subsidie weigeren zonder de inhoud van je plan te beoordelen. Dat is frustrerend, maar het goede nieuws is dat formele besluiten soms fouten bevatten: misschien had je wel op tijd ingediend of had de gemeente je eerst de kans moeten geven om ontbrekende informatie aan te vullen in plaats van direct af te wijzen.

Materiële redenen (inhoudelijke gronden): 

Hierbij ligt het aan de inhoud van je project of aanvraag. Je voldoet dan procedureel wel aan alles, maar inhoudelijk wordt de subsidie toch niet toegekend. Bijvoorbeeld: je project past niet genoeg bij de doelstellingen van de regeling, je haalbaarheid of begroting wordt onvoldoende gevonden, of er waren simpelweg betere aanvragen van anderen (bij competitieve regelingen: het geld ging naar projecten met een hogere beoordeling).

Bij een intrekking van een lopende subsidie zijn materiële redenen vaak dat je je verplichtingen niet bent nagekomen of dat de resultaten achterblijven. Een gemeente kan een subsidie intrekken als bijvoorbeeld de activiteiten toch niet plaatsvonden, je de regels overtreden hebt of achteraf blijkt dat de subsidie onterecht was verleend.

Ook zijn er wettelijke gronden in de Algemene wet bestuursrecht die intrekking of verlaging mogelijk maken, bijvoorbeeld:

• De activiteiten zijn niet (volledig) uitgevoerd.
• Er zijn onjuiste of onvolledige gegevens verstrekt.
• De subsidieverlening was onjuist, en de ontvanger wist of had dat moeten weten.
  Omdat het om gemeenschapsgeld gaat, moet de overheid zulke besluiten zorgvuldig motiveren en toetsen aan het evenredigheidsbeginsel: het besluit moet noodzakelijk, geschikt en niet onevenredig bezwarend zijn

Weet dat overheden ook fouten kunnen maken

Het komt regelmatig voor dat een subsidie ten onrechte wordt geweigerd of ingetrokken. Bijvoorbeeld een gemeente die haar eigen subsidieregels verkeerd toepast, of een ambtenaar die meent dat je plan niet voldoet, terwijl het dat wel doet.

In de praktijk zie ik dat bezwaar maken loont: een verse blik op de aanvraag onthult met regelmaat een fout in de beoordeling. Veel fouten ontstaan doordat subsidieregelingen te vaag of onduidelijk zijn geformuleerd. Zowel aanvragers als gemeenten doen er goed aan om regels en aanvragen scherp te formuleren; dat voorkomt veel juridische discussies achteraf.

Daarom is het belangrijk om de reden in het besluit kritisch te lezen en zo nodig aan te vechten.

Wat zijn voorbeelden van foutieve subsidiebesluiten?

Voorbeeld 1: Een culturele stichting vroeg subsidie aan voor een wijkfestival. De aanvraag werd afgewezen omdat “het budget op is”. Bij navraag bleek echter dat de gemeente eerst de grote instellingen had bediend en pas toen jouw aanvraag kwam het plafond bereikt was, terwijl de regeling voorschreef dat iedereen gelijke kans moest krijgen in een tender. Dit soort fouten kun je in bezwaar aankaarten.

Voorbeeld 2: Een welzijnsorganisatie kreeg jarenlang subsidie, maar ontving ineens een intrekkingsbesluit, omdat ze “doelen niet zou halen”. Na overleg en bezwaar bleek dat de beoordeling gebaseerd was op onjuiste cijfers, en werd de intrekking teruggedraaid.

Daarnaast is het belangrijk dat gemeenten bij schaarse subsidies ruimte bieden voor mededinging. Dat betekent: als er meerdere gegadigden kunnen zijn, moet iedereen die aan de voorwaarden voldoet een eerlijke kans krijgen. Subsidiegeld is immers gemeenschapsgeld.

Recent oordeelde de Raad van State dat ook bij begrotingssubsidies mededingingsruimte moet worden geboden. Gemeenten moeten dus transparant zijn over hun keuze wie subsidie ontvangt, anders kan het besluit worden vernietigd.

Hoe kun je een afgewezen of ingetrokken subsidie aanvechten?

Krijg je een negatieve beslissing, dan sta je niet machteloos. Je hebt recht op bezwaar tegen een subsidiebesluit. Dat is de manier om de beslissing te laten heroverwegen. Hieronder bespreken we stap voor stap wat je kunt doen, en welke alternatieven er zijn om het recht te zetten.

1. Maak tijdig bezwaar (binnen 6 weken). 

Bezwaar maken houdt in dat je een brief stuurt aan het bestuursorgaan (bijv. de gemeente of het fonds) waarin je uitlegt waarom je het niet eens bent met de weigering of intrekking. Dit moet binnen 6 weken nadat het besluit bekend is gemaakt. In je bezwaarschrift vermeld je het kenmerk van het besluit, waarom je van mening bent dat het onjuist is, en wat je graag wilt (namelijk dat ze de subsidie alsnog verlenen of het intrekkingsbesluit herroepen). 

Onderbouw je standpunten goed: wijs op feitelijke onjuistheden of laat zien dat je wel degelijk aan de criteria voldoet. Je mag in bezwaar nieuwe informatie of documenten aanleveren als dat de zaak sterker maakt. Nadat je bezwaar hebt ingediend, moet de overheid jouw zaak opnieuw bekijken en krijg je meestal de gelegenheid om je standpunt mondeling toe te lichten in een hoorzitting. Het resultaat van bezwaar kan zijn dat het besluit wordt herzien (subsidie alsnog toegekend of intrekking ongedaan gemaakt) of dat ze het besluit handhaven.

2. Overleg met de subsidieverstrekker. 

Parallel aan of zelfs voor het bezwaar kun je proberen in gesprek te gaan met de instantie die de beslissing nam. Bel de contactpersoon die op het besluit staat of nodig de subsidiegever uit voor een overleg. Leg rustig uit waarom je het niet eens bent met de afwijzing en vraag of er een mogelijkheid is om tot een oplossing te komen. Soms blijkt dat er sprake is van een misverstand of ontbrekende informatie die je eenvoudig kunt aanvullen. 

Bijvoorbeeld: je aanvraag is geweigerd omdat een stuk ontbrak. Wellicht kun je alsnog dat stuk aanleveren en kan de beslissing informeel worden bijgesteld. Let op: overleg is nuttig, maar vervangt niet het indienen van bezwaar. Zorg dus altijd dat je binnen de bezwaartermijn je bezwaar op tijd indient, ook als je in gesprek bent. 

Het voordeel van overleg is dat je de verstandhouding goed houdt en mogelijk sneller duidelijkheid krijgt. Bij subsidies voor welzijn en cultuur wil een gemeente er soms best samen uitkomen, zeker als het om een belangrijke voorziening gaat. Overleg kan leiden tot een oplossing zoals een nieuwe beoordeling, een aangepaste aanvraag, of in elk geval meer inzicht in wat misging.

3. Beroep instellen (als bezwaar niet helpt). 

Stel dat je bezwaar hebt gemaakt en de gemeente of het fonds besluit toch bij de weigering te blijven: wat dan? Dan kun je door naar de volgende stap: beroep bij de bestuursrechter. Dit is een gang naar de rechtbank (bestuursrecht). Een onafhankelijke rechter kijkt dan of het besluit rechtmatig is genomen. De rechter kan het besluit vernietigen als er juridische fouten zijn gemaakt (bijvoorbeeld als de weigeringsgrond niet deugt of je niet zorgvuldig bent behandeld). 

Wat is het verschil tussen bezwaar, beroep en overleg bij subsidies?

Even kort samengevat: bezwaar maak je bij het orgaan zelf (zij heroverwegen hun besluit), beroep is de stap naar de rechtbank als bezwaar niets opleverde, en overleg is een informeel traject waarbij je hoopt er in onderling gesprek uit te komen. In de praktijk begin je bijna altijd met bezwaar (formeel veiligstellen van je rechten) en kun je daarnaast of daarna nog in overleg gaan. Beroep is het laatste redmiddel. Zorg dat je de termijnen bewaakt: mis je de 6 weken voor bezwaar of beroep, dan sta je met lege handen. Twijfel je over deze procedures, schakel dan op tijd advies in. Het zou zonde zijn als je door een formele fout je recht op subsidie verspeelt.

Hoe groot is de kans dat het alsnog goedkomt?

Deze vraag krijg ik vaak: maakt bezwaar indienen wel echt verschil? Het eerlijke antwoord is: dat hangt af van de situatie, maar regelmatig ja, de kans bestaat dat het goedkomt. 

Wees je ervan bewust dat een subsidieweigering of -intrekking niet altijd in beton gegoten is. Het bestuursorgaan moest jouw aanvraag beoordelen onder tijdsdruk en op basis van regels; daar sluipen fouten in. Ik zie bijvoorbeeld dat gemeentes soms verkeerde criteria toepassen, jouw aanvraag onterecht laag waarderen, of regels streng interpreteren terwijl daar ruimte zit. Als jij kunt aantonen dat de reden van afwijzing niet klopt of onredelijk is, heb je een goede kans dat het besluit wordt aangepast.

Ook bij langdurige subsidies geldt dat de overheid niet zomaar mag stoppen. Als je al meerdere jaren subsidie ontvangt, heb je recht op een afbouw- of overgangstermijn. Een gemeente mag niet plotseling zeggen dat de subsidie stopt: je moet tijd krijgen om activiteiten of personeel af te bouwen

Is het verstandig om zelf bezwaar te maken?

Dit hangt af van je situatie, kennis en wat er op het spel staat. Bezwaar maken kun je in principe zelf doen, zeker als je bekend bent met de materie of als de kwestie eenvoudig is. Er is geen verplichte advocaat in de bezwaarfase. Misschien wil je kosten besparen door het zelf te proberen. Als je besluit zelf aan de slag te gaan, zorg dan dat je goed geïnformeerd bent: lees de subsidieregeling, het besluit, en eventueel online tips voor het schrijven van een bezwaarschrift. 

Schrijf duidelijk op waarom je het niet eens bent met de afwijzing en onderbouw dit zoveel mogelijk met feiten en regels uit de subsidieregeling of de Algemene wet bestuursrecht. Je kunt ook een bekende of collega laten meelezen. Soms kom je hier prima mee weg, vooral bij eenvoudigere fouten.

Heb je professionele hulp nodig bij subsidiebezwaren?

Feit is wel: professionele hulp inschakelen kan je kansen vergroten, vooral bij complexe of grote zaken. Gaat het om een aanzienlijk subsidiebedrag, of is de reden van weigering juridisch ingewikkeld? Dan is het verstandig om een jurist of advocaat in de arm te nemen die gespecialiseerd is in subsidierecht. 

Hij of zij precies waar hij op moet letten: heeft de overheid alle procedureregels gevolgd, kloppen de weigeringsgronden juridisch, zijn jouw rechten misschien geschonden? Een expert kan inhoudelijke argumenten scherper formuleren en precedenten (eerdere uitspraken) aandragen die jouw zaak ondersteunen.

Denk ook aan de kosten-baten. 

Als je € 2.500 subsidie misloopt, is het meestal niet logisch om duizenden euro’s aan een advocaat uit te geven; dan speel je achteraf quitte of ben je zelfs duurder uit. In zo’n geval kun je overwegen eerst zelf bezwaar te maken, of een kort adviesgesprek te boeken om op weg geholpen te worden. 

Gaat het echter om een subsidie van bijvoorbeeld € 50.000 die jouw organisatie echt nodig heeft om te overleven, dan is juridische hulp feitelijk onmisbaar. Bij zulke bedragen staat er zoveel op het spel dat je geen risico wilt nemen. 

Hulp nodig? Neem contact op

Wil je dat ik je ondersteun wanneer er sprake is van een ingetrokken of afgewezen subsidie. Ik help om je subsidie alsnog binnen te halen of onterechte intrekkingen terug te draaien. 

📞 06-3041 6247
📧 aposset@possetadvocatuur.nl
🌐 www.possetadvocatuur.nl